Εχουν διδαχθεί στο πανεπιστήμιο για τα οφέλη του εμβολιασμού. Πολλοί από αυτούς συμβουλεύουν καθημερινά τους ασθενείς τους να οχυρωθούν κατά του ιού της γρίπης. Κάθε χειμώνα καλούνται να θεραπεύσουν ένα νέο κύμα αρρώστων. Ομως γιατί όταν έρχεται η ώρα να σηκώσουν οι ίδιο το μανίκι τους λένε «όχι, ευχαριστώ» στο τσίμπημα της βελόνας;

Αντιμέτωπος με το παράδοξο αυτό έρχεται κάθε χρόνο ο συνεργάτης του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) και αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών, Σωτήρης Τσιόδρας, δηλώνοντας «απογοητευμένος».

Στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Αττικόν», όπου εργάζεται, η Επιτροπή Λοιμώξεων έδωσε και φέτος μάχη ενάντια στην άρνηση  του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Προγραμματίστηκε αρχικά σχετική ενημέρωση αλλά η αποχή γιατρών και νοσηλευτών ήταν μεγάλη.

Οι λοιμωξιολόγοι του νοσοκομείου αναγκάστηκαν να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο «β» : Επισκέφτηκαν τα γραφεία των γιατρών και των νοσηλευτών του νοσοκομείου πόρτα – πόρτα.

«Στα ευαίσθητα τμήματα, όπως είναι για παράδειγμα οι Μονάδες Εντατικής θεραπείας και Αυξημένης Φροντίδας, πετύχαμε το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης να φτάσει έως και το 80%». Σε άλλες  κλινικές, το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπέρασε  το 30%.

Δεν ξεπερνά το 10%

Κι όμως, τα ποσοστά αυτά φαντάζουν υψηλά, με το «Αττικόν» να αποτελεί λαμπρή εξαίρεση. Οπως παραδέχτηκε πρόσφατα  ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, «το ποσοστό του εμβολιασμού στο γενικό πληθυσμό και κυρίως στους επαγγελματίες υγείας δεν ξεπερνά το 10%». Τα  δεδομένα θορύβησαν την ηγεσία του υπουργείου με αποτέλεσμα να στείλει -έστω και καθυστερημένα- σχετική εγκύκλιο στα νοσηλευτικά ιδρύματα.

Η αιτία;  Ο «φόβος της βελόνας» -όσο κι αν αυτό ακούγεται οξύμωρο, αφού αποτελεί καθημερινό… εργαλείο των γιατρών και των νοσηλευτών – είναι ένα συχνό εμπόδιο που πρέπει να ξεπεράσουν οι λοιμωξιολόγοι, στην προσπάθειά τους να πείσουν το προσωπικό  να εμβολιαστεί.

Επιπλέον, η επιφύλαξη για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά και η πεποίθηση που έχουν οι γιατροί και οι νοσηλευτές ότι δεν θα αρρωστήσουν έπειτα από τόσο χρόνια εργασίας «βουτηγμένοι» στις ασθένειες είναι ακόμη δύο συχνά επιχειρήματα, με τον κ. Τσιόδρα να επισημαίνει ότι «η πρόληψη δεν έχει γίνει στάση ζωής στην Ελλάδα».

Στη χώρα μας πάλι, όπου ο εμβολιασμός είναι προαιρετικός, η απουσία στρατηγικής για την τακτική ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού στα νοσοκομεία εντείνει το εμβολιαστικό κενό στο ΕΣΥ

Σε κάθε περίπτωση ο ιός της γρίπης, που φέτος αποδείχτηκε ιδιαίτερα δραστήριος, δεν κάνει διακρίσεις: Ηδη ένας γιατρός και ένας νοσηλευτής εμφάνισαν σοβαρά συμπτώματα με αποτέλεσμα να κριθεί απαραίτητη η νοσηλεία τους σε ΜΕΘ, ενώ σε αρκετές κλινικές της χώρας οι ελλείψεις σε προσωπικό έχουν χτυπήσει «κόκκινο» εξαιτίας των αδειών ασθενείας.

Εν τω μεταξύ, από τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ φαίνεται ότι οχτώ στους δέκα ασθενείς που έχασαν τη ζωή τους λόγω γρίπης -η λίστα των θυμάτων ανέρχεται στους 51 συνολικά – ήταν επίσης ανεμβολίαστοι. Επιπλέον, από τα 208 περιστατικά που νοσηλεύτηκαν από την αρχή του έτους σε ΜΕΘ (τώρα νοσηλεύονται 114), έπειτα από σοβαρές επιπλοκές, τα  περισσότερα είχαν αμελήσει να υποβληθούν σε εμβολιασμό.

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα

Οπως προκύπτει από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά στοιχεία, ίδια είναι και η εικόνα στο εξωτερικό, όπου το αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι επίσης διαδεδομένο εντός και εκτός των νοσοκομείων. «Μόνον στην Ολλανδία και στη Μεγάλη Βρετανία, σημειώθηκε μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού –όπως είναι οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα», σημειώνει ο κ. Τσιόδρας.

«Και μπορεί ορισμένοι να προτάσσουν ως δικαιολογία  ότι το εμβόλιο σε κάποιους τύπους του ιού της γρίπης προσφέρει κάλυψη μόλις 50%, πρέπει όμως να γίνει αντιληπτό ότι είναι περισσότερο από 0%».

Τι απαντούν γιατροί και νοσηλευτές

«Στην ιατρική, όντας εκτεθειμένοι καθημερινά με την ασθένεια, ο καθένας από εμάς έχει αναπτύξει την θεωρία του και τις άμυνες του απέναντι στον ανθρώπινο πόνο. Γιατί για παράδειγμα, οι γιατροί τρώνε λιπαρές τροφές ή καταναλώνουν αλκοόλ ή καπνίζουν; Εχει διερωτηθεί κανείς;» ,

Ο καρδιοχειρουργός στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», Μιχάλης Αργυρίου, απαντά στο ερώτημα «γιατί δεν εμβολιάζονται οι γιατροί» με… ερωτήσεις. Ο ίδιος σημειώνει ότι ο ιατρικός πληθυσμός είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας: «Υπάρχουν οι αρρωστοφοβικοί, οι συνεπείς, οι αδιάφοροι…».

Σε ποια κατηγορία ανήκει ο ίδιος. Απαντά πλαγίως, δηλώνοντας πως είναι καπνιστής, παρόλο που συμβουλεύει τους ασθενείς του να κόψουν το κάπνισμα. «Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει πως είναι αναγκαίο να επιβάλλονται πρωτόκολλα. Είναι ο μοναδικός τρόπος για να συμμορφωθεί το προσωπικό των νοσοκομείων», καταλήγει.

Το παράδειγμα στις ΗΠΑ επιβεβαιώνει τον κ. Αργυρίου. Στα νοσοκομεία της Αμερικής η εμβολιαστική κάλυψη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού αγγίζει το 99%. Πώς έλυσαν εκεί το πρόβλημα; Ο εμβολιασμός έγινε νόμος για τη συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία.

Στη χώρα μας πάλι, όπου ο εμβολιασμός είναι προαιρετικός, η απουσία στρατηγικής για την τακτική ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού στα νοσοκομεία εντείνει το εμβολιαστικό κενό στο ΕΣΥ.

Μία εμπειρία εικοσαετίας…

Η προσωπική εμπειρία του  Πρόεδρου της Ενωσης Νοσηλευτών Ελλάδας, Αρη Δάγλα, περιγράφει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Όταν το 1996 διορίστηκε στο νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων «Αγία Βαρβάρα» κανείς δεν τον ενημέρωσε για το εάν έπρεπε να υποβληθεί σε εμβολιασμό. Μόνος του ζήτησε από το φαρμακείο του νοσοκομείου να τον εμβολιάσουν εναντίον της ηπατίτιδας β.

Είκοσι χρόνια μετά τίποτα δεν έχει αλλάξει. «Οι επιτροπές  λοιμώξεων του ΕΣΥ δεν παροτρύνουν το προσωπικό να εμβολιαστεί. Πέρυσι  ενημερώθηκα σχετικά από το φαρμακείο της γειτονιάς μου», παραδέχεται ο κ. Δάγλας, προσθέτοντας ότι στον ιδιωτικό τομέα η στάση των διοικήσεων είναι πιο… σκληρή.

Ο ίδιος ωστόσο αμφισβητεί τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, τα οποία χαρακτηρίζει «διάτρητα», εκτιμώντας ότι το ποσοστό των νοσηλευτών που έχει λάβει μέτρα προφύλαξης κατά της εποχικής γρίπης είναι μεγαλύτερο.

Το γεγονός όμως, ότι ακόμη υπάρχουν επαγγελματίες υγείας που θεωρούν ότι έχουν αναπτύξει χρόνια ανοσία στην γρίπη, αποδεικνύει ότι είναι αναγκαία η συνεχής επιμόρφωση του προσωπικού. « Το υπουργείο Υγείας θα έπρεπε να αναλάβει την πρωτοβουλία αυτή, αλλά δεν υπάρχει πολιτική βούληση».

Ηθικό ζήτημα

 Οι διεθνείς οργανισμοί Υγειάς επιμένουν ότι είναι αναγκαίο   να εμβολιάζονται οι υγειονομικοί με στόχο την προστασία των ασθενών τους.

Υπό το πρίσμα αυτό, ο παιδίατρος και πρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Κώστας Νταλούκας, υποστηρίζει ότι η στάση των συναδέλφων του απέναντι στον εμβολιασμό εγείρει ζητήματα ηθικής.

Και αυτό διότι κατ’ αρχάς εκθέτουν τον εαυτό τους σε μεγαλύτερο κίνδυνο (πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι γιατροί και νοσηλευτές νοσούν τρείς με τέσσερις φορές συχνότερα σε σχέση με συνομήλικους τους που δεν εργάζονται σε νοσοκομεία) και κατά δεύτερον υπάρχει η πιθανότητα να βλάψουν τον ασθενή τους, μεταδίδοντας του τον ιό της γρίπης.

«Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, αφού το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και σε άλλες χώρες. Ομως, αφού έχουμε εντοπίσει την αντιεμβολιαστική “ασθένεια” θα έπρεπε να έχουμε προχωρήσει ήδη στη θεραπεία της», προσθέτει.

Καμία ευαισθητοποίηση

Πώς; «Με την κατάλληλη εκπαίδευση. Η ιατρική εξελίσσεται συνεπώς οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να ενημερώνονται για τις νέες οδηγίες, οι οποίες πιθανόν να τους διαφεύγουν. Φέτος όμως, δεν υπήρχε καν πρόβλεψη για τηλεοπτικά σποτ με στόχο την ευαισθητοποίηση των ευπαθών ομάδων, όπως είναι οι έγκυες».

Η μεγαλύτερη παθογένεια, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η… ανοσία που επιδεικνύει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας και των φορέων. «Πρόσφατα ζητήσαμε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων να ενημερωνόμαστε σε πραγματικό χρόνο, μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, για προειδοποιήσεις όπως  τυχόν παρενέργειες φαρμάκων ή για ανάκληση παρτίδων εμβολίων».

Τι απάντηση έλαβαν οι γιατροί; «Πως αυτό δεν είναι εφικτό. Και μας παρέπεμψαν στην ιστοσελίδα του Οργανισμού…».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News