Η αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο, οι επικείμενες εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, αλλά και η παρατεταμένη ένταση στη Μέση Ανατολή επιτείνουν την αβεβαιότητα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου –αφενός- και προκαλούν ερωτηματικά στους ευρωπαίους πολίτες –αφετέρου-. Πόσο ασφαλής μπορεί να νιώθει ένας κάτοικος της Ελλάδας και πόσο διαφορετικά νιώθει ο αντίστοιχος κάτοικος της Πορτογαλίας ή της Αυστρίας; Σε ποια κατεύθυνση κινείται η Ευρωπαϊκή Ένωση και τι προτείνουν τα βασικά όργανά της για την ακόμη αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των πιθανών κινδύνων;

Ένας από τους βασικότερους άξονες πάνω στον οποίο κινούνται εδώ και χρόνια τα κράτη-μέλη της Ένωσης είναι αυτός της στενής αμυντικής συνεργασίας. Και αυτή είναι η απάντηση που φιλοδοξεί να δώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα παραπάνω ερωτήματα, όσον αφορά τους τρόπους αντιμετώπισης των προκλήσεων.

Πώς γίνεται αυτό; Μέσα από την ΚΠΑΑ

Η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Aμυνας (ΚΠΑΑ) ορίζει το πλαίσιο για τις ενωσιακές πολιτικές και στρατιωτικές δομές, καθώς και για τις στρατιωτικές και μη στρατιωτικές αποστολές και επιχειρήσεις στο εξωτερικό της Ένωσης. Οι αποφάσεις σχετικά με την ΚΠΑΑ λαμβάνονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τη λήψη τους απαιτείται ομοφωνία, εκτός από τις περιπτώσεις που αφορούν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ) και τη μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO).

Ωστόσο, δεν πρέπει να έχει κανείς στο μυαλό του όλα τα παραπάνω ως διαδικασίες που οδηγούν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις μακριά από ευρωπαϊκά εδάφη. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις (Λίβανος, Λιβύη) δεν κατέστη δυνατή η εκτέλεση επιχειρήσεων, ενώ σε άλλες (Μάλι) υπήρξε χρονική καθυστέρηση στην περάτωση των απαραίτητων διαδικασιών που θα οδηγούσαν στο τελικό στάδιο των επιχειρήσεων, όπου και μάχιμες μονάδες της ΕΕ θα αναπτύσσονταν και θα δημιουργείτο μόνιμο γενικό στρατηγείο για τις επιχειρήσεις της Eνωσης.

Τι σχεδιάζεται από εδώ και στο εξής

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει το δικαίωμα ελέγχου της ΚΠΑΑ και δύο φορές ετησίως συζητά και αξιολογεί την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή της ΚΠΑΑ. Τα τελευταία χρόνια, το Κοινοβούλιο έχει υιοθετήσει σειρά δράσεων και πρωτοβουλιών για την περεταίρω αξιολόγηση και ανάπτυξη της ΚΠΑΑ και συνεχίζει να πιέζει προς την ακόμη πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών.

Μάλιστα, στις αρχές Φεβρουαρίου, οι επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων και Συνταγματικών Υποθέσεων απηύθυναν κάλεσμα προς τα κράτη-μέλη να δείξουν ακόμη ισχυρότερη πολιτική βούληση και να ενώσουν τις δυνάμεις του για ακόμη στενότερη συνεργασία στον τομέα της Άμυνας.

Ασφάλεια εντός και εκτός Ευρώπης

Οι προκλήσεις τόσο εντός Ευρώπης, όσο μακριά από αυτήν συνεχώς πληθαίνουν. Εμπόλεμες ζώνες σε περιοχές που βρίσκονται αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα δημιουργούν συνθήκες που ενδεχομένως προκαλέσουν μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές εντός ευρωπαϊκών συνόρων. Όλα αυτά επιτείνουν την ανάγκη για περισσότερη συνεργασία και αλληλεγγύη σε τομείς όπως η Ασφάλεια και η Άμυνα. Εξάλλου, η Συνθήκη της Λισαβόνας έχει χαράξει το πολιτικό μονοπάτι και έχει ορίσει το ρυθμιστικό πλαίσιο που οδηγεί προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στο πρόσφατο ψήφισμα (48 υπέρ, 21 κατά, 1 αποχή, στις αρμόδιες Επιτροπές) γίνεται λόγος για την ανάγκη κοινής πολιτικής βούλησης προς αυτήν την κατεύθυνση. Το νομικό περίγραμμα υπάρχει, η βούληση είναι το ζητούμενο.

Οι αλλαγές που προτείνονται από το Κοινοβούλιο έχουν να κάνουν με την αντιμετώπιση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας ως sui generis Ευρωπαϊκούς Θεσμούς, κάτι το οποίο θα επιφέρει και άμεση χρηματοδότησή τους από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Όλα τα παραπάνω καλούνται να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν, τονίζεται στο ψήφισμα.

100 δισ. στο τέλος της δεκαετίας

Η Ασφάλεια και η Aμυνα βρίσκονται ιδιαίτερα ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κάτι το οποίο φαίνεται κι από το κάλεσμα για ακόμη υψηλότερη χρηματοδότηση των δύο αυτών τομέων. Με βάση το εν λόγω ψήφισμα, οι ευρωβουλευτές θεωρούν κομβικής σημασίας την αύξηση του ποσοστού των εθνικών προϋπολογισμών για την άμυνα στο 2% του ΑΕΠ, κάτι το οποίο θα σημαίνει τη δημιουργία ενός αποθεματικού τουλάχιστον 100 δις. μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Μάλιστα, θεωρείται απαραίτητη η διοχέτευση επιπλέον πόρων σε ερευνητικά προγράμματα, αλλά και σε στρατηγικές συνεργασίας.

Την ώρα που η Μεγάλη Βρετανία έχει αρχίσει τις διαδικασίες αποχώρησής της από την Ευρωπαϊκή Eνωση, την ώρα που ο ευρωσκεπτικισμός μεγαλώνει και προβάλλει τα αυξημένα ποσοστά του ενόψει των εκλογών σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, οι ευρωβουλευτές καλούνται να υιοθετήσουν ή να απορρίψουν το παραπάνω ψήφισμα στο σύνολό του, μέσα στον Μάρτιο, στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου.

*Το άρθρο αυτό του Protagon εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος επιχορηγήσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον τομέα της Επικοινωνίας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News