Είναι κάποιες εμπειρίες που δεν φτάνει να στις περιγράψουν, δεν αρκεί να τις ακούσεις, ούτε να τις διαβάσεις, όσo εξαιρετική να είναι η αφήγηση κάποιου. Πρέπει να τις ζήσεις ο ίδιος. Και μία από αυτές τις εμπειρίες είναι σίγουρα το να βρεθείς στη Νάουσα, Ημαθίας και να βιώσεις το έθιμο Γενίτσαροι (ή Γιανίτσαροι) και Μπούλες.

Κυριακή της Αποκριάς. 9.30 το πρωί. Το πούλμαν μας φτάνει στη Νάουσα. Το πρώτο μας βήμα στην όμορφη αυτή πόλη συνοδεύεται από τον ήχο του ζουρνά και του νταουλιού που ηχούν δυνατά παντού. Το δρώμενο έχει ξεκινήσει από πολύ νωρίς και εμείς το πετυχαίνουμε κάπου στη μέση. Με πολύ λίγα λόγια το έθιμο ακολουθεί την εξής  πορεία: Το πρωί ξεκινάει ο αρχηγός με συνοδεία τους οργανοπαίκτες και μαζεύει τους γενίτσαρους από σπίτι σε σπίτι. Ο κάθε γενίτσαρος βγαίνει πρώτα στο μπαλκόνι όπου χαιρετάει το μπουλούκι με χαρακτηριστικό τίναγμα. Στη συνέχεια κατεβαίνει, κάνει τον σταυρό του, χαιρετάει τους  δικούς του (για να πάει στον πόλεμο), χοροπηδώντας τρεις φορές και αναχωρεί με το μπουλούκι. Μετά την ολοκλήρωση του μαζέματος όλων των γενίτσαρων και της Μπούλας παίρνουν άδεια από τον δήμαρχο για να αρχίσουν τον χορό.

Αν διαβάσει κάποιος ντόπιος την περιγραφή μπορεί και να με μαλώσει. Χρειάζονται πραγματικά πολλές γραμμές, ίσως σελίδες για το περιγράψεις. Όμως δεν είναι ο σκοπός μου αυτός. Εγώ θέλω να μιλήσω για τα συναισθήματα που ζεις μέσα από αυτό. Στο πρώτο κιόλας σπίτι που περάσαμε για να πάρουμε γενίτσαρο, κατάλαβα γιατί αυτό που συμβαίνει στη Νάουσα κάθε χρόνο είναι τόσο μοναδικό. Βλέπω τον άνθρωπο κάτω από το πρόσωπο να ζει ακριβώς αυτό που κάνει. Να τινάζεται σαν να έχει απέναντι του τον εχθρό και να του λέει πως δεν φοβάται. Να κατεβαίνει κάτω και να χαιρετάει τους δικούς του σαν να πηγαίνει στον πόλεμο. Να κάνει τον σταυρό του κοιτώντας ψηλά για να πάρει δύναμη. Και αυτά μπορεί να πει κάνεις πως εγώ τα ένιωσα έτσι. Εγώ τα κατάλαβα. Αυτό όμως που είδα το είδαν τα μάτια μου. Και είδα τον πατέρα του να τον χαιρετάει και να δακρύζει. Σαν να χαιρετούσε στην πραγματικότητα τον γιο του για τον πόλεμο. Και δάκρυσα και εγώ μαζί. Γιατί ειδικά οι μεγαλύτεροι άνθρωποι έχουν διαβάσει πολλά γι’ αυτό. Έχουν ακούσει αφηγήσεις, ιστορίες. Και αισθάνονται χαρά και υπερηφάνεια που η νέα γενιά είναι εδώ για να κρατήσει ζωντανή αυτή την παράδοση. Και την τηρούν με πίστη και ευλάβεια, αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων.

Τελετουργική είναι επίσης και η προετοιμασία-ντύσιμο του Γενίτσαρου. Παλιά ξεκινούσε από το Σάββατο το βράδυ, γιατί όλα τα ασήμια ράβονταν επάνω στα ρούχα. Πλέον ο μεγαλύτερος όγκος είναι έτοιμος, οπότε η ετοιμασία αρχίζει νωρίς το πρωί. Συνοδεία του ζουρνά, αρχίζει στο σπίτι το ντύσιμο, το οποίο αναλαμβάνουν οι γυναίκες, που κοιτούν τις τελευταίες πινελιές μίας εκ των ομορφότερων φορεσιών που συναντούνται στην ελληνική παράδοση και ελέγχουν ώστε ο γενίτσαρος να είναι πιστός σε όλες τις λεπτομέρειες της φορεσιάς. Στο τέλος μπαίνει ο πρόσωπος. Ο γενίτσαρος είναι έτοιμος να βρει το μπουλούκι του.

Αναχωρώντας από τη Νάουσα σκέφτομαι όλο αυτό που ζήσαμε. Και όπως σε όλες τις εμπειρίες, πάντα υπάρχει κάτι που ίσως σου κλέβει την καρδιά λίγο παραπάνω. Τη δική μου καρδιά λοιπόν την έκλεψαν τα παιδάκια που συμμετέχουν στο δρώμενο. Αυτά που με το σπαθί στο χέρι χορεύουν σαν γεννημένα για να ντυθούν γενίτσαροι και να συνεχίσουν την παράδοση του τόπου τους. Που έχουν μία σπίθα στα μάτια τους και κοιτάζουν τους πιο μεγάλους με λαχτάρα για να περάσουν τα χρόνια, να μεγαλώσουν, να βάλουν τον πρόσωπο και να γίνουν αυτοί οι μεγάλοι γενίτσαροι που θα δείξουν την ιστορία τους. Αυτά τα παιδιά βλέπεις και σκέφτεσαι ότι η παράδοση αυτού του τόπου δεν θα χαθεί. Αυτά τα παιδιά βλέπεις και ελπίζεις.

Υ.Γ. Αξίζει πραγματικά να βρεθεί κανείς εκεί και να το ζήσει. Εγώ έζησα ένα μικρό κομμάτι του (αυτό όλο είναι μόνο ένα μέρος του εθίμου) και ανυπομονώ να ολοκληρώσω την ιστορία του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News