552
|

Αδυναμία τεκμηρίωσης

Avatar protagon.import 28 Ιανουαρίου 2014, 00:31

Αδυναμία τεκμηρίωσης

Avatar protagon.import 28 Ιανουαρίου 2014, 00:31

Αφορμή για το παρόν κείμενο υπήρξε η έκδοση του βιβλίου «Η Πολιτική βία στην Ελληνική Κοινωνία» του κ. Δημήτρη Ψυχογιού. Επειδή είναι αδύνατον να επιδιωχθεί μια συνολική κριτική μέσω ενός σύντομου σημειώματος, η προσοχή θα εστιασθεί σε ένα μόνο κεφάλαιο, αυτό με τον ειρωνικό τίτλο “Ο οπλαρχηγός που κρύβουμε μέσα μας”.

Παρότι η προαίρεση του συγγραφέα είναι θετική, δηλαδή η απέχθεια και η αποστροφή προς κάθε είδους βία, η εξήγηση που δίνεται είναι ελλιπέστατη. Είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς κάποια δομημένη επιχειρηματολογία πάνω στην οποία θα ασκήσει κριτική, μιας και το κείμενο στοχεύει κυρίως στον εντυπωσιασμό, με πολλά λογικά άλματα και ακόμη περισσότερα ευφυολογήματα, με αποτέλεσμα να θυμίζει περισσότερο ένα προχειρογραμμένο δημοσιογραφικό κείμενο, παρά διεισδυτικό ιστορικό-φιλοσοφικό πόνημα, όπως τουλάχιστον προϊδεάζει τον αναγνώστη τόσο ο πολλά υποσχόμενος τίτλος, όσο και οι εγκωμιαστικές βιβλιοκριτικές. Ενδεικτικά, το κείμενο παραπαίει από τους οπλαρχηγούς του ’21 σε κάτι δηλώσεις του… Τσίπρα(!), και από εκεί στις σχέσεις πολιτικών αρχηγών της μεταπολίτευσης με τα ΜΜΕ, ενώ παράλληλα αφήνονται μομφές για τον Βιζυηνό(!), τον Παπαδιαμάντη(!) και τη διδασκαλία των αρχαίων Ελληνικών-όλα αυτά, και άλλα πολλά, στο ίδιο κεφάλαιο και μέσα σε λίγες μόνο σελίδες! Πάρα ταύτα, προκειμένου να κατασκευάσουμε ένα επιχείρημα στο οποίο τουλάχιστον θα αξίζει να επιτεθεί κανείς, μπορούμε να συνοψίσουμε τη θέση που παρουσιάζεται ως εξής: Εμείς οι Έλληνες, εκθειάζουμε την επιθετική βία αντί της αμυντικής. Αποθεώνουμε συνεπώς τη βία των προγόνων μας, και ειδικά των οπλαρχηγών του ’21, με αποτέλεσμα να καλλιεργούμε τον εθνικισμό και όχι τον υγιή πατριωτισμό. Φτάσαμε έτσι να υιοθετούμε και να ανεχόμαστε διαχρονικά τη βία στην κοινωνία μας.

Έκδηλη τόσο η λογική ανακολουθία του επιχειρήματος, όσο και το αυθαίρετο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. Και αυτό γιατί η Επανάσταση του ’21 ήταν πόλεμος απελευθερωτικός, που στόχευε στο να ανακτηθούν εδάφη που είχαν χαθεί μέσω ενός επεκτατικού, και υπό αυτό το πρίσμα μεταφέρονται τα γεγονότα της περιόδου από γενιά σε γενιά. Συνεπώς ο συγγραφέας προκειμένου να δικαιολογήσει τη θέση του, πως κακώς εκθειάζεται η Επανάσταση, θα πρέπει είτε να αμφισβητεί την ηθική υπόσταση ενός απελευθερωτικού ή αμυντικού πολέμου, είτε την αναγκαιότητα της ίδιας της Επανάστασης. Με δεδομένο όμως πως τίποτα από τα δύο δεν υποστηρίζεται, η θέση του, μοιραία, αυτοαναιρείται. Εφόσον αναγνωρίζει το δίκαιο του αμυντικού πολέμου, θα πρέπει να συμφωνήσει πως καλώς αποθεώνουμε την Επανάσταση. Άρα, ακυρώνεται και η θέση πως εξαιτίας της Επανάστασης καλλιεργείται ο εθνικισμός, μιας και τόσο ο αμυντικός, όσο και ο απελευθερωτικός πόλεμος δημιουργούν αισθήματα πατριωτισμού και μόνο.

Η κατάσταση για τον αναγνώστη περιπλέκεται ακόμη περισσότερο στο δεύτερο σκέλος του επιχειρήματος, και στην υποτιθέμενη διαχρονική παρουσία βίας στην ελληνική κοινωνία. Είναι σαφές πως πρόκειται για καθαρό ευφυολόγημα. Θυμίζει τον γνωστό συλλογισμό: Το μπουζούκι είναι όργανο, ο αστυνομικός είναι όργανο, άρα ο αστυνομικός είναι μπουζούκι. Αντιστοίχως: Βία ασκούσαν οι αγωνιστές του ’21, βία ασκούν και μερικοί νεοέλληνες, άρα στην Ελλάδα υπάρχει διαχρονική παρουσία βίας. Πλίνθοι τε και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα δηλαδή.

Τα παραπάνω αποτελούν σποραδικές παρατηρήσεις, που αναφέρονται σε ένα μόνο κεφάλαιο του βιβλίου, και έχουν στόχο να δείξουν την τρομερή σύγχυση που δημιουργείται σε όποιον θελήσει να το διαβάσει και να σταθεί κριτικά απέναντί του. Η έλλειψη συνεκτικής επιχειρηματολογίας και ο άναρχος τρόπος με τον οποίο παρεμβάλλονται στο κείμενο ζητήματα εντελώς διαφορετικά από το κεντρικό, μάλλον τελικά συσκοτίζουν παρά αναδεικνύουν τις αιτίες της βίας στην ελληνική κοινωνία.

*Ο Παναγιώτης Καραδήμας είναι φοιτητής του τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ΜΙΘΕ) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News